Pointer onderzocht 90 accounts die op sociale media fillerbehandelingen aanbieden om bijvoorbeeld lippen of lijntjes in het gezicht op te vullen. Van de onderzochte aanbieders bevestigde 19 aanbieders dat iemand die niet in het BIG-register geregistreerd staat als arts in hun praktijk fillers injecteert. In Nederland mogen alleen geregistreerde artsen injecteren, dus de 19 aanbieders werken illegaal.

Aanbiedingen op social media

De 90 onderzochte accounts werden gevonden door te zoeken op TikTok, Instagram en Facebook op termen als ‘fillers’, ‘filler deal’, en ‘injectables aanbieding’. Bij de aanbieders die tevoorschijn kwamen, checkte Pointer of op het sociale media-account of de website van de aanbieder een BIG-nummer van een behandelend arts te vinden was. Als dat zo was, werd gekeken of het nummer en de naam van de arts ook daadwerkelijk in het online BIG-register te vinden waren. Als er online geen BIG-nummer te vinden was bij een aanbieder, nam Pointer contact op met de aanbieder om te vragen wie de fillers inspuit.

Naast aanbieders bij wie de BIG-registratie sowieso niet in orde was, vond Pointer ook 17 aanbieders bij wie niet kon worden bepaald wie de fillers injecteert. Deze aanbieders reageerden bijvoorbeeld na herhaaldelijk proberen niet op (vervolg-)vragen. Van de 90 onderzochte aanbieders bleken er 7 inmiddels geen fillerbehandelingen meer aan te bieden. Bij 47 van de 90 aanbieders bleek wel een BIG-geregistreerd arts betrokken bij de behandelingen.

Niet-gediplomeerde aanbieders

Pointer vroeg de 19 illegale aanbieders, voornamelijk schoonheidsspecialisten en enkele tattoo-artists en kappers, naar hun motieven voor het als niet-arts uitvoeren van fillerbehandelingen. De meeste aanbieders reageerden niet inhoudelijk op de vragen. Sommigen lieten weten zich van geen kwaad bewust te zijn, maar naar aanleiding van de vragen van Pointer te onderzoeken wat de wetgeving rondom fillers voor hun praktijk betekent. Ze hadden bijvoorbeeld wel een cursus gevolgd voor het injecteren van fillers en dachten daarmee bevoegd te zijn. Anderen gaven aan wel op de hoogte te zijn van de wetgeving, maar alsnog fillers te zetten bij klanten die dat zelf willen.

ANBOS, de brancheorganisatie voor gediplomeerde schoonheidsspecialisten, draagt al jaren uit dat fillerbehandelingen niet bij schoonheidsspecialisten thuishoren. Toch is het lastig om illegale aanbieders te bereiken. “Waar onze beperking zit is dat wij vooral bereik hebben binnen onze achterban”, zegt bestuursvoorzitter Jantine van ’t Klooster. Ze vermoedt dat onder de illegale aanbieders veel niet-gediplomeerde schoonheidsspecialisten zijn, die niet bij ANBOS zijn aangesloten. “Ze doen maar wat.”

Risico’s en meldingen

Cosmetisch arts KNMG Catharina Meijer, voorzitter van de Nederlandse Vereniging Cosmetische Geneeskunde, benadrukt dat het injecteren van fillers door niet-bevoegden risico’s met zich meebrengt. “Ze kennen de anatomie niet, ze hebben weinig kennis van de fillerproducten en ze weten niet wat ze moeten doen als er complicaties optreden.” Daarnaast doet het handelen van niet-bevoegden volgens Meijer schade aan de reputatie van artsen die wel bevoegd zijn. “Mensen komen met overdreven, niet natuurlijke resultaten. Ook dat doet ons vakgebied een beetje tekort.”

Volgens de Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd (IGJ), die toezicht houdt op schoonheidssalons, is het moeilijk om de illegale filleraanbieders op te sporen. “Er zijn zoveel salons. Het zijn vaak niet eens salons, het gaat vaak via sociale media. Het zijn eenpitters zonder registratie bij de Kamer van Koophandel. Dat maakt het lastig voor ons om te controleren.” De Inspectie en ANBOS roepen mensen die te maken hebben met illegale praktijken dan ook op om een melding te doen bij het Landelijk Meldpunt Zorg, zodat daarop gereageerd kan worden.