Papierfabriek Parenco ligt in Renkum al jarenlang gevoelig. Het is de grootste uitstoter van stikstof in Gelderland en de fabriek staat zelfs als 54e op de lijst van uitstoters in Nederland. Maar dat is niet het grootste punt van kritiek voor omwonenden. Zij zitten namelijk in de stank, en hebben meer last van de geuroverlast dan van de uitstoot van de fabriek. Staan de inwoners machteloos tegenover deze stinkende fabriek?
Slecht voor de gezondheid
Inwoner Mariska Hulsuwé heeft al jaren last van de stank van de papierfabriek. Ze slaapt slecht en wil haar bezoek eerder weg om te ontsnappen aan de stank. Maar Parenco voldoet aan de uitstootnormen voor schadelijke stoffen, en op geur is moeilijk te handhaven. “We kunnen praten met de instanties en die kijken dan begripvol en zeggen: “Ja, maar ze hebben een vergunning, dus dit mag’”, aldus Hulsuwé.
Vorig jaar oordeelde de GGD dat de geuroverlast van Parenco ‘gezondheidskundig onwenselijk’ is. Stank is namelijk niet alleen onprettig voor de neus, maar kan ook gezondheidseffecten veroorzaken die relateren aan stress, zoals hoofdpijn, misselijkheid, vermoeidheid en duizeligheid. Sinds dit GGD-onderzoek, dat uitgevoerd werd in opdracht van de provincie Gelderland en de gemeente Renkum, is vanuit hen echter niets gedaan om de levenskwaliteit van de omwonenden van de papierfabriek te verbeteren.
De machteloosheid van de omgevingsdienst
Omgevingsdienst Regio Arnhem (ODRA) is de toezichthouder en handhaver en kijkt regelmatig of Parenco niet te veel schadelijke stoffen uitstoot. ODRA is op de hoogte van de geurklachten, maar omdat Parenco voldoet aan de huidige vergunningen kunnen ze weinig betekenen. Parenco heeft namelijk een vergunning voor drie papierlijnen; dus drie schoorstenen. Op dit moment zijn er slechts twee daadwerkelijk in gebruik, dus blijft de papierfabriek vrij gemakkelijk binnen de emissienormen. Ze kunnen de klachten van omwonenden aanhoren, maar de papierfabriek niet op de vingers tikken.
Die machteloosheid bij de omgevingsdienst kan opgelost worden wanneer de provinciale politiek een duidelijker standpunt in zou nemen, stelt statenlid Karin Jeurink (PvdA). “Mijn punt is dat de omgevingsdienst niet alleen maar moet kijken naar of het juridisch binnen de norm past, maar naar hoe we samen de hinder kunnen verminderen”, stelt ze.
Verantwoordelijkheid nemen
ODRA kan zelf niet handhaven op een papierfabriek die doet wat volgens de vergunningen mag. Pas wanneer ze een specifieke opdracht van de provincie krijgen, kunnen ze ingrijpen. Gedeputeerde Peter Drenth zou volgens Jeurink daarom meer verantwoordelijkheid moeten nemen en Parenco achter de broek moet zitten, zodat de fabriek actief gaat werken aan het verminderen van geuroverlast. “Ik denk dat we met zijn allen (in de Provinciale Staten, red.) steken hebben laten vallen”, geeft Jeurink toe.
De provincie heeft bijvoorbeeld nooit een dwangsom opgelegd aan Parenco om het aanvragen van een nieuwe vergunning te stimuleren, die toestemming zou geven voor de daadwerkelijke twee papierlijnen in plaats van de huidige vergunning voor drie. De huidige machteloosheid van ODRA is op te lossen in de politiek, stellen ze: “Dat kaarten we aan bij het bevoegd gezag, de gedeputeerde van provincie Gelderland. En we kaarten het aan via de netwerken in Den Haag als het nodig is om wet- en regelgeving aan te passen.”
Parenco’s toekomst
Parenco heeft de afgelopen tijd aanpassingen gedaan om de geuroverlast te verminderen, door de Best Beschikbare Techniek (BBT) toe te passen. Dat houdt in dat zodra er betere technieken zijn om geuroverlast te verminderen, deze ook toegepast worden in de fabriek. Parenco stelt dat de geuroverlast is afgenomen door deze verbeteringen.
Maar van geuroverlast is nog steeds sprake, en deze wordt wellicht nog erger in de toekomst. Parenco wil namelijk een tweede verpakkingslijn openen, waardoor de fabriek waarschijnlijk meer gaat stinken. Maar daarover durft ODRA nog niets te zeggen, zij kunnen pas een oordeel vellen als er een uitgebreide vergunningsaanvraag ligt waarin de toekomstige hinder specifiek opgenomen staat.
In de uitzending
In de radio-uitzending van Pointer ging Hans van Dijk langs bij Parenco om samen met inwoner Mariska Hulsuwé de stankoverlast te ervaren. Maarten Leseman, woordvoerder Omgevingsdienst Regio Arnhem en statenlid Karin Jeurink vertellen over hun verantwoordelijkheid en mogelijkheden om Parenco’s stankoverlast te verminderen. Je luistert de uitzending hier terug:
Papierfabriek Parenco de stinkende buurman van Renkum
Deze publicatie komt voort uit een samenwerking tussen KRO-NCRV Pointer, Bureau Spotlight en Omroep Gelderland. De gehele maand februari werken zij samen in het kader van de Pointer pop-up redactie in Ede.
