Een paar maanden geleden maakten wij een uitzending over de uitbuiting en slechte huisvesting van arbeidsmigranten in Den Haag en omstreken. Om een beeld te krijgen van hoe arbeidsmigranten wonen, gingen we samen met de Haagse Pandbrigade op pad. Zij controleren woningen op wie er woont en of het wel veilig is. Niet iedereen stelde dat op prijs.

Cocaïnewasserij

Bij een woning in het bijzonder was de bewoner erg angstig en belde hij direct de eigenaar van het pand; een uitzendbureau. Die weigerde vervolgens telefonisch toestemming te geven voor de gemeentelijke controle.

De Haagse Pandbrigade heeft het er niet bij laten zitten en is daarom eind juni opnieuw langs huizen van dezelfde eigenaar gegaan, maar deze keer samen met inspectie en politie en met de mogelijkheid om ongevraagd binnen te treden. Daarbij zijn diverse misstanden aangetroffen, waaronder dus een cocaïnewasserij. De politie is een strafrechtelijk onderzoek begonnen.

Voor de overige overtredingen zijn 4 bestuurlijke boetes uitgedeeld die kunnen oplopen tot 20.000 euro. Een deel van de arbeidsmigranten in de gecontroleerde panden gaven aan onder erbarmelijke omstandigheden te moeten werken, aldus de gemeente Den Haag. Ook waren er arbeidsmigranten die zich niet bij de gemeente konden inschrijven, omdat ze geen huurcontract hadden. Wilden ze dat wel, dan moest daar extra voor betaald worden.

Aanpakken

“De resultaten (red: van de actie) geven opnieuw aan dat de huisvesting van arbeidsmigranten landelijk hoog op de politieke agenda moet staan. Werkgevers en/of uitzendbureaus die dit laten gebeuren, moeten stevig worden aangepakt en aan een vergunningplicht gebonden worden om dit soort misstanden te voorkomen,” aldus Martijn Balster, wethouder van Wonen in Den Haag.

Zware criminaliteit

Er bestaat al langer het vermoeden dat uitzendbureaus voor arbeidsmigranten verbonden zijn aan zwaardere criminaliteit. In 2019 constateerden de politie, gemeente en het OM in een onderzoek dat de activiteiten van uitzendbureaus een van de meest problematische vormen van criminaliteit in Den Haag zijn. Uit gesprekken met mensen die betrokken waren bij dat onderzoek blijkt dat dezelfde uitzendbureaus die toen in beeld waren, nog niet gestopt zijn.

Een van de redenen dat de aanpak moeizaam is, is de bereidheid tot melding of aangifte van arbeidsmigranten zelf. Vaak kennen zij hun eigen rechten niet, spreken ze slecht Nederlands en omdat ze vaak zowel werk als huisvesting krijgen van hetzelfde bedrijf, kan aangifte doen betekenen dat ze dakloos worden of terug moeten naar het land van herkomst.

Daarnaast blijkt uit een Wob-verzoek van Pointer dat van alle meldingen die de Inspectie SZW krijgt over misstanden rondom arbeidsmigranten, maar een heel klein deel daadwerkelijk opvolging krijgt. Van de in totaal zo'n 14.000 uitzendbureaus, is slechts 1 procent goed in beeld bij de inspectie.

Persoonlijk aansprakelijk

Voor alle partijen die de misstanden willen aanpakken - gemeenten, inspecties, politie en OM - is het daarom het wachten op meer geld en nieuwe maatregelen vanuit de Rijksoverheid. Er zijn namelijk genoeg ideeën om de aanpak te versterken. Emile Roemer, voorzitter van het Aanjaagteam Bescherming Arbeidsmigranten, deed vorig jaar 50 aanbevelingen om de uitbuiting van arbeidsmigranten aan banden te leggen.

Onder andere een vergunningplicht voor uitzendbureaus en het persoonlijk aansprakelijk stellen van eigenaren van uitzendbureaus in het geval van misstanden, zou opsporingsinstanties en overheid meer macht moeten geven om de problemen aan te pakken.

Het huidige demissionaire kabinet steunt de aanbevelingen, maar voert niks door. Het is wachten op een nieuw kabinet om te zien of de aanbevelingen van Roemer ooit daadwerkelijk het licht zullen zien.