Het is een oud karakteristiek pand uit 1888, het dijkhuis van de familie Van der Starre aan de Lekdijk in Nieuw-Lekkerland. “Het was 3 jaar geleden een buitenkans om het huis te kunnen kopen, groot genoeg voor ons gezin met 8 kinderen,” vertelt Johan van der Starre. Maar de glans is er inmiddels van af. “Langzamerhand is het huis één grote nachtmerrie aan het worden.”
De scheuren en barsten in de gevel worden namelijk steeds groter. “Stukken vallen er gewoon vanaf als er een vrachtauto langs rijdt”, laat Linda van der Starre zien. Het voorhuis staat stevig in de dijk maar het achterhuis helt gevaarlijk achterover. Het lijkt van het voorhuis af te scheuren, het huis in tweeën te delen. “Het achterhuis is in de tijd dat we er wonen al 12 cm gezakt. Binnen liggen onze vloeren scheef in het huis en we krijgen problemen met de afvoer van de riolering.” Het is een drama voor de familie. Johan: “Het pand staat er al meer dan 100 jaar maar ik vraag me inmiddels af hoelang wij hier nog kunnen wonen. En waar moeten we dan heen?”
Risicovolle dijkversterking
De familie heeft het huis gekocht van Waterschap Rivierenland en staat aan het 10 kilometer lange Lekdijk-traject waar in 2016 zware werkzaamheden zijn uitgevoerd om de dijk te versterken. Noodzakelijk, omdat de dijk allang niet meer veilig was. Maar het is een complex en risicovol project omdat er honderden (oude) huizen op slappe veen- en kleigrond staan, vlak achter de dijk. Of, zoals ook bij de familie Van der Starre: oude dijkhuizen die gebouwd zijn ín de dijk.
Naast het huis van de familie Van der Starre is de binnenberm 2 meter opgehoogd. Tonnen aan zand en klei zijn gestort. Zo wordt voorkomen dat bij hoog water de rivier de dijk wegschuift. Maar de zware massa aan materiaal heeft de dijk in beweging gezet. De ondergrond in dit gebied staat bekend als ‘dikke slappe yoghurt’. En waarschijnlijk zit daar het probleem: door de werkzaamheden en de tonnen aan zware klei en zand is de dijk gaan verzakken en die neemt nu het achterhuis van de familie Van der Starre mee.
“Hoever zakt het huis nog?”
“We staan machteloos tegen het verzakken van ons huis,” zegt Johan. “Want hoever gaat dit nog door?” Toen de familie het huis kocht in 2020 hadden ze er alle vertrouwen in dat het wel los zou lopen met de vervorming van de dijk; immers de dijkverzwaring was toen al jaren geleden afgerond.
Maar nu dreigt hun huis toch onbewoonbaar te worden. Bij wie kunnen ze terecht met hun klacht? Er staan 400 huizen aan het Lekdijk-traject waar de werkzaamheden hebben plaatsgevonden. En de helft van de huizen heeft schade. Nog steeds wachten tientallen bewoners op de schadeafhandeling. Het levert veel frustratie op. Bewoners hebben zich verenigd in stichting ‘De Lekkende Lekdijk’. Ook Johan en Linda van der Starre hebben zich hierbij aangesloten. Ad Schouls is de belangenbehartiger namens de bewoners en kent het dossier inmiddels van voor tot achter.
Fout bij versterking huis
Schouls kwam erachter dat er iets niet klopte bij het huis van de familie Van der Starre. “Het waterschap had nooit het huis in deze staat mogen verkopen,” legt hij uit. De woning had namelijk ten tijde van de werkzaamheden versterkt moeten worden door de aannemer. “In het projectplan, dat voor de start van de dijkverzwaring is gemaakt, staat dat de oude dijkwoning moet worden 'opgevijzeld' en op een nieuwe fundering moet worden gezet om het te kunnen behouden."
Maar Schouls komt erachter dat dit helemaal niet gebeurd is. “De aannemer heeft gezegd: ik ga het anders doen en heeft een wijzigingsvoorstel gedaan en daar een rekensommetje bij gemaakt dat niet klopte, maar wel is goedgekeurd door het waterschap.” De kelder van het huis is volgestort met schuimbeton, zónder een nieuwe fundering aan te brengen. Het pand staat nu dus nog steeds op die oude fundering, die aan het wegzakken is. En dat proces wordt volgens Schouls nog eens versneld door die volgestorte kelder. “Daardoor is het achterhuis nóg zwaarder en kantelt de woning achterover. Het verval gaat echt veel te snel.”
Het is dus een zorgwekkende situatie. Johan en Linda van der Starre liggen er wakker van. Ze zijn inmiddels in gesprek met het waterschap en er is een bouwkundig onderzoek toegezegd. Maar Johan begint zich af te vragen of zijn huis nog te redden is als er niet héél snel iets gebeurt. “Mijn grootste angst is dat wij binnen korte tijd een onbewoonbaar huis hebben. En wíe gaat dat dan oplossen?”