Jarenlang bezoekt de 74-jarige Annet een pinkstergemeente waar ze overtuigd wordt om erg veel geld aan de kerk te doneren. In ruil daarvoor zou ze onder meer rijkdom ontvangen van God, maar dat blijft uit. Als ze de kerk verlaat blijft ze berooid achter. Nu wil ze anderen waarschuwen voor de gevaren van het welvaartsevangelie. “Ik heb zelfs een keer meegemaakt dat een voorganger verkondigde dat hij van God had doorgekregen dat hij nodig op vakantie moest.”
Van kinds af aan is Annet een kerkganger. “Ik ben in een gereformeerd nest geboren en dat ben ik een groot deel van mijn leven gebleven. Elke zondag naar de kerk was de standaard voor mij. Ik moest gaan.” Daar komt verandering in als Annet na haar scheiding een nieuwe man ontmoet. Haar nieuwe partner is de zoon van een predikant en heeft het helemaal gehad met het geloof. Als hij Annet net kent geeft hij zelfs aan liever nooit meer een kerk van binnen te willen zien.
Help mee met ons onderzoek
In sommige kerken wordt gevraagd om veel geld aan de kerk te doneren en wordt beloofd dat je daar door God voor beloond zal worden. Heb jij ook een kerk bezocht waar je druk voelde om veel geld af te staan? We horen graag meer ervaringen. Welke gevolgen heeft dit voor jou gehad? Laat je verhaal achter via het tipformulier of mail mij via annemae.vantilburg@kro-ncrv.nl.
Popmuziek en doneren
Voor Annet is dat lastig. Zij gelooft wel en wil het liefst met het hele gezin de kerk bezoeken. Ze is dan ook dolblij als haar man opeens wél enthousiast is. Met haar twee kinderen en haar man bezoekt ze op een avond een concert bij een volle evangelische gemeente van het christelijke zangduo Elly en Rikkert. Deze kerkgemeenschap is heel anders dan de protestantse kerk die ze normaal bezoekt. Mensen zijn vrolijker, de sfeer is losser en er wordt evangelische popmuziek gespeeld. Het is een gemeenschap die haar echtgenoot wél aanspreekt.
Het gezin besluit voortaan deze kerk te bezoeken, al moet Annet nog wel wennen aan de andere sfeer die in de kerk hangt. Mensen laten zich daar spontaan dopen én regelmatig wordt gepredikt om veel geld weg te geven aan de kerk. “Vaak werd verteld dat je tijdens een dienst je verstand moest uitschakelen. Je moest God voelen, bijna op een kinderlijke manier. En omdat ik wel in God geloofde, durfde ik dat niet in twijfel te trekken.”
Steeds meer geld
Het gezin heeft al schulden als het voor het eerst de kerk bezoekt. Maar door de voorgangers wordt verteld dat ze zich niet moeten laten weerhouden om geld te doneren aan de kerk. De ideologie die in de kerk wordt gepredikt is die van het welvaartsevangelie. Door veel geld aan de kerk te geven zal God jou ook rijkdom geven. Naast het regelmatige bezoek aan de kerk, bezoeken Annet en haar man ook steeds meer evangelische evenementen en congressen, die ook allemaal veel geld kosten. De schulden lopen op.
“Je werd eigenlijk steeds gechanteerd. Ze zeggen: ‘Vakantiegeld, waar hebben jullie het eigenlijk voor nodig? Jullie hebben toch eigenlijk alles al wat je hartje begeert? Laten we het allemaal afstaan.’ Maar dat geld gaat gewoon naar de kerk zelf. Ik heb zelfs een keer meegemaakt dat een voorganger verkondigde dat hij van God had doorgekregen dat hij nodig op vakantie moest. Toen gingen mensen doneren en werd er een paar duizend euro voor hem opgehaald. Want ja, iedereen had zoveel aan hem gehad en hij had het echt verdiend.” Annet geeft uiteindelijk zoveel geld aan de kerk dat ze haar huis moet verkopen. “Achteraf denk ik: het was eigenlijk een soort bedrijf, en het product was God.”
Waarschuwen
Deze vorm van geloof, waarbij wordt verteld dat mensen door God beloond zullen worden als ze geld of tijd in het geloof stoppen, wordt vooral gepredikt in pinksterkerken. De pinkstergemeente is het snelst groeiende geloof wereldwijd. Ook in Nederland zijn de kerken populair. Waar katholieke en protestante kerken leden verliezen, groeit de aanhang van pinkstergemeenten. De diensten doen moderner aan, maar er wordt ook gewaarschuwd voor de invloed en macht van charismatische voorgangers in sommige van deze kerken.
Uiteindelijk besluit Annet om de kerk te verlaten, maar dat gaat niet vanzelf. “Er wordt angst gekweekt. Ik was bang voor de toekomst omdat werd gezegd dat mijn leven een groot zwart gat zou worden als ik de kerk zou verlaten. Bovendien moest je de kerk altijd op nummer één zetten, waardoor ik het contact met veel mensen die niet bij de kerk zaten kwijt was.” Haar man blijft wel. Voor hem is het vertrek van Annet een reden om een echtscheiding aan te vragen.
Achteraf kijkt Annet verbijsterd terug en vraagt ze zich af hoe ze zich zo heeft kunnen laten beïnvloeden. Ze hoopt met haar verhaal anderen te kunnen waarschuwen. “Ik denk dat het nog veel te onbekend is wat er in dit soort gemeenschappen gebeurt. De voorgangers stellen dat ze rechtstreeks in connectie met God staan en kunnen je daarom alles wijsmaken. Ze houden daarbij helemaal geen rekening met de bijbel. Uiteindelijk worden de mensen die daar komen gebrainwasht tot en met. ”
*Annet wilde anoniem haar verhaal doen. Haar echte naam is bij de redactie bekend.
Reactie Verenigde Pinkster- en Evangeliegemeenten,
We vragen een reactie op het verhaal van Annet aan de Verenigde Pinkster- en Evangeliegemeenten (VPE). Zij vertegenwoordigen een groot deel van de Nederlandse pinsterkerken, hoewel niet iedere kerk zich bij hen heeft aangesloten. Algemeen Secretaris Ruth Sleebos laat weten: “Allereerst wil ik aangeven dat ik het echt betreur dat dit plaatsvind binnen het Lichaam van Christus, en daarmee dus ook in pinkster- en evangelische kerken. Het welvaartsevangelie brengt gelovigen op een dwaalspoor en geeft een verkeerd beeld van God. Het doet pijn als Jezus misbruikt wordt voor eigen gewin. (…) We zijn binnen ons kerkgenootschap aan het bouwen aan een cultuur van transparantie en gezond leiderschap, en dat onze kerken en samenkomsten veilige omgevingen zijn voor een ieder die er komt”
