Het zijn vaak de kinderen die in de kwetsbare wijken hun ouders ervan weerhouden om zich te laten vaccineren tegen covid-19, zegt internist en voorzitter van de Nederlandse Internistenvereniging (NIV) Robin Peeters. Samen met de Rotterdamse huisarts Shakib Sana schreef Peeters een brandbrief aan demissionair minister De Jonge (Volksgezondheid). De twee artsen constateren een lage vaccinatiebereidheid in minder welvarende wijken in Nederland. De oorzaak: een gebrek aan heldere en toegankelijke informatie.
“Overheidsinformatie over covid-19 en het belang van vaccineren, bereikt mensen in achterstandswijken onvoldoende. Terwijl daar de kans om besmet te worden twee keer zo hoog is. Ook de kans om aan covid-19 te overlijden is twee keer groter dan bij andere mensen”, zegt Peeters. “De lage vaccinatiegraad kan op termijn leiden tot een soort virusreservoir, waaruit steeds weer herbesmettingen zullen ontstaan.”
Oproep
Herken jij dit verhaal? Zie jij mensen in je wijk of je buren die niet goed geïnformeerd zijn? Of geen idee hebben waarom vaccineren belangrijk is? Twijfel je zelf of je informatie van de overheid wel moet geloven of zie je dat jouw naasten daarover twijfelen? Het hoeft niet per se over het covid-19-vaccin te gaan. We zijn benieuwd naar je ervaringen met dit onderwerp. Laat het ons weten.
Ministerie gaat impuls geven
De brandbrief is niet zonder succes: De Jonge heeft inmiddels aangekondigd een extra impuls te gaan geven om de vaccinatiebereidheid te verhogen. Op de website van het ministerie staat dat ze “met bijvoorbeeld flyers in verschillende talen, filmpjes in wachtkamers bij de huisarts of een ziekenhuis, en voorlichtingsbijeenkomsten in lokale gemeenschappen de betrokken partijen (huisartsen, ziekenhuizen, apothekers, gemeenten, lokale organisaties en gemeenschappen) mensen willen helpen bij hun keuze over vaccinatie.”
‘Straks blijft dit?’
Peeters vertelt hoe het idee voor de brandbrief aan De Jonge ontstond: “Dat was in de tijd dat het ontzettend druk was in de ziekenhuizen vanwege covid-19 en we bang waren [RP1] om in code zwart te belanden. Iedere week waren wij aan het opschalen en we keken iedere dag naar de vaccinaties, omdat we wisten dat dat ons ging helpen om de ziekenhuisopnames terug te dringen. Bij de regionale omroep RTV Rijnmond was ik te gast over de roep vanuit ziekenhuizen om sneller te vaccineren. Dat was samen met Shakib Sana, wij kenden elkaar nog niet. Het was net in de die week dat het vaccin AstraZeneca voor de tweede keer op pauze was gedrukt. Sana vertelde daarover en over de mensen in zijn wijk: veel patiënten durfden geen vaccin meer aan. Er was veel focus op bijwerkingen, maar eerlijke voorlichting was er niet.’
Peeters zag zelf in het Erasmus MC waar hij werkt heel veel mensen met een migratie-achtergrond met corona binnenkomen. “Toen dacht ik: als zij zich niet laten vaccineren, dan blijft dit.” Sana en hij besloten de handen ineen te slaan.
Een lage vaccinatiebereidheid in kwestbare wijken zie je ook in andere landen.
Website als portaal
Naast een brandbrief hebben de artsen ook een website opgetuigd: gezondheidskloof.nl. Het moet als portaal dienen waar vraag en aanbod van informatie over corona en vaccinaties samenkomen. Zo kunnen zorgprofessionals zich op de site aanmelden en informatiemateriaal krijgen om bijvoorbeeld op een school een informatiesessie te houden.
Peeters: “Het interessante is dat de lage vaccinatiebereidheid in kwetsbare wijken universeel is, dat zie je ook in andere landen. Het speelt bij kwetsbare groepen die de overheid wantrouwen, en die vatbaar zijn voor nepinformatie. Dat zag je bijvoorbeeld ook in de Verenigde Staten -daar ging het om African Americans met een lage vaccinatiebereidheid- en in het Verenigd Koninkrijk bijvoorbeeld.”
Desinformatie blijkt een groot probleem. “Het zijn vaak de kinderen die hun ouders overhalen om geen prik te halen”, vertelt Peeters. “Er gaan de raarste video’s rond met complottheorieën over de vaccins. Zo zouden er chips van Bill gates inzitten.”
Peeters en Sana willen met de website een landelijk platform creëren, dat ook na de coronacrisis kan blijven bestaan. Want de gezondheidskloof is breder dan alleen vaccinatie. “Zo moet er voorlichting in de wijk ontstaan. We gaan die nu inzetten op scholen om voorlichting te geven over corona, hoe het vaccin werkt en wat de bijwerkingen zijn, zodat ook kinderen hun ouders goed kunnen voorlichten. In andere landen heeft dat goed gewerkt.”
Wat ook goed werkt: mensen met aanzien uit de eigen gemeenschap inzetten. Zo is Peeters heel blij met de Rotterdamse burgemeester Aboutaleb die zich publiekelijk liet vaccineren en van dat moment gebruikmaakte om anderen op te roepen zich ook te laten vaccineren. Met die oproep lanceerde Aboutaleb een campagne in negen talen, waarin mensen worden opgeroepen zich te laten vaccineren.
Peeters: “Belangrijk zijn de boegbeelden in wijken. Als zij zich laten vaccineren: dat geeft ook vertrouwen.”
