Het is maandagochtend en we staan samen met raadslid Ellen Bijsterbosch op de stoep van het oudste, nog bestaande bordeel van Utrecht. In een volledig donkergrijs geverfd pand met geblindeerde ramen zit privéhuis La Cloche. Binnen zitten aan een lange donkere gang zeven kamers waarin vrouwen hun klanten kunnen ontvangen. Ellen heeft een afspraak met Raymond, de eigenaar van het privéhuis. Dat is niet de eerste keer want ze spreekt vaker met mensen uit de seksindustrie in de stad.

Samen met een ander privéhuis en een erotische massagesalon is La Cloche de enige vergunde plek voor sekswerk in Utrecht. In de afgelopen jaren zijn de ruim 160 ramen in de Hardebollenstraat en op de boten langs het Zandpad gesloten, nadat er op het Zandpad meldingen waren van mensenhandel. De gemeente nam de rigoureuze maatregel om alle plekken te sluiten. En in het voorjaar van dit jaar sloot ook de Utrechtse tippelzone, omdat er plaats gemaakt moest worden voor woningbouw. De gemeente probeert prostitutie op het Zandpad een nieuwe plek te geven, maar het vinden van een geschikte exploitant is tot nu toe niet gelukt. Zeven jaar na het sluiten van het Zandpad is er voor de Utrechtse sekswerker dus nog geen alternatief.

Adverteren op Kinky

Exploitant Raymond en Bijsterbosch geven aan dat met het verdwijnen van de werkplekken de prostitutie niet verdwenen is uit de stad. Raymond bekijkt de onlineadvertenties op sites als Kinky.nl, Citygirl.nl en Sexguide.nl wekelijks en ziet het aantal alleen maar toenemen. Vaak werken deze sekswerkers vanuit hotels of vanuit huis. Het probleem is alleen dat dit in Utrecht, en in veruit de meeste andere plaatsen in Nederland, niet is toegestaan.

Volgens Bijsterbosch maakt het tekort aan werkplekken sekswerkers kwetsbaar: “Sekswerkers werken noodgedwongen vanuit huis, maar als ze dan bijvoorbeeld geweld meemaken, zullen ze niet zo makkelijk naar de politie gaan. Het kan een boete opleveren en ze lopen zelfs een risico om uit huis gezet te worden.”

Openen vrijwel onmogelijk

Het openen van nieuwe locaties is ontzettend lastig, vertelt Ellen. “Als je op een andere plek een nieuw privéhuis wil openen, dan moet je het bestemmingsplan wijzigen. En dat is onwijs moeilijk.” In Utrecht, en ook in veel andere steden, staat in het bestemmingsplan of er op een locatie prostitutie mag plaatsvinden. Maar dit zijn alleen locaties waar prostitutiebedrijven gevestigd waren tijdens de opheffing van het bordeelverbod in 2000. Als die plekken sluiten en als er iets anders voor in de plaats komt, betekent het dus dat er minder locaties zijn waar prostitutiebedrijven geopend kunnen worden in Utrecht.

Bovendien speelt er ook een financiële component mee die het openen van nieuwe bedrijven moeilijk maakt. “Als je als ondernemer in deze branche een pand zou willen kopen dan moet je onwijs veel eigen geld meenemen. Een lening zal je niet snel krijgen. Dus het hangt met meerdere dingen samen waarom het heel lastig is om een locatie te openen”, aldus Ellen.

Stigmatisering

Dat is iets wat Raymond ook merkt. Terwijl hij naar eigen zeggen werkzaam is in de strengst gecontroleerde branche, willen banken aan hem geen hypotheek geven. Dat hangt volgens hem samen met het stigma dat er op sekswerk zit. Banken vinden de branche te riskant. “Ik moet heel vaak liegen tegen mensen over mijn werk. Ik zie bijvoorbeeld een deel van mijn familie niet meer sinds ik in dit vak zit. Je moet constant vechten tegen vooroordelen. Men denkt gewoon dat het vies of crimineel is.”

Volgens Bijsterbosch is dat iets waar verandering in moet komen, om te beginnen binnen het gemeentebeleid: “Het heeft er ook mee te maken dat we dit vak op heel veel manieren criminaliseren. We maken voor sekswerkers het werk zo onmogelijk dat we deze branche, bewust vind ik, een schimmige hoek indrukken.”