De aardbeving in Marokko van afgelopen vrijdag kostte ruim 2.000 mensen het leven en dat dodenaantal loopt nog steeds op. Mensen delen video's en foto's van de ramp op social media, maar een aanzienlijk deel van deze video’s heeft niets te maken met de ramp. We zochten uit om welke video’s het gaat en onderscheidden ze in drie verschillende categorieën:

1. Complotvideo’s

"Dit gebeurde vóór de aardbeving in Marokko", stelt een account op X. Op de bijgevoegde video is een lichtstraal te zien die vanuit de lucht neerdaalt op de grond. Daarmee suggereert de verspreider dat de aardbeving door zo’n lichtstraal is veroorzaakt. De tweet is inmiddels verwijderd, maar andere versies van deze video worden nog steeds rondgepompt op X en TikTok. De beelden zijn nep en afkomstig van een visual artist die zijn werk plaatst op onder andere TikTok en Youtube. Je kunt zijn animaties, en ook specifiek deze video, online kopen.

Ook gaan er video’s rond waarbij mensen claimen dat er ufo’s zijn gespot op de avond voor de aardbeving. En dat zou dan weer te maken hebben met het High Frequency Active Auroral Research Program (HAARP); antennes en wapens die door het Amerikaanse leger zouden worden ingezet om het klimaat te beheersen. Het is inmiddels een bekende complottheorie die de laatste jaren regelmatig ter sprake komt bij een natuurramp.

En dat complottheorieën verweven zijn met natuurrampen bewees de informatiestroom bij recente natuurbranden in Maui in Hawaii. Tijdens de verwoestende branden een aantal weken geleden, gingen er bijvoorbeeld video’s rond waarbij ook werd gesuggereerd dat de branden zouden zijn aangestoken met laserwapens.

2. Video's van eerdere aardbevingen

De camera staat gericht op een appartementencomplex. Na enkele seconden begint het beeld te trillen en zakt het gebouw in elkaar. De video zou gemaakt zijn op 9 september 2023 in Marokko. Ook in de beschrijving van de TikTok-video staan woorden als Marokko, aardbeving en Marrakesh.

Maar na een snelle check blijkt het niets met de ramp in Marokko te maken te hebben. Op de beelden zijn weliswaar gevolgen te zien van een aardbeving, maar niet die in Marokko. Het zijn beelden van de zware aardbeving die eerder dit jaar plaatsvond in Turkije. Bij die aardbeving, op 6 februari 2023, kwamen meer dan 50.000 mensen om het leven in delen van Zuid-Turkije en Noord-Syrië. Op een Turkse nieuwswebsite werden op 12 februari foto’s en video’s van hetzelfde gebouw geplaatst. Volgens het bericht gaat het om een appartementencomplex in de Turkse stad Adana, dat na de aardbeving gecontroleerd werd gesloopt.

Een andere video laat beelden zien van wegsprintende mensen in een gebouw. Wanneer de mensen uit beeld zijn, verschijnen er plots enorme breuken in de muur. In de tekst in de video staat dat deze beelden afkomstig zijn uit Marokko. Maar ook dit klopt niet. De uploader van deze video, blijkt dezelfde video al eens eerder te hebben geüpload, vóór de aardbeving in Marokko, maar dan met de tekst erbij dat dit een opname is van een aardbeving in California.

3. Video's die uit de context zijn gehaald

"Bid voor Marokko", zegt iemand op TikTok. "Een grote aardbeving treft Marokko", gaat het bericht verder. Op de bijbehorende video is een gebouw te zien dat instort. Op het eerste gezicht zou je kunnen denken dat dit een recente video van de aardbevingsramp in Marokko is. Maar een reverse image search op Google leidt tot een ander spoor. Deze video is op 6 augustus 2020 al geüpload op Facebook. Volgens de beschrijving van de Facebookpost zou het gaan om een ingestort huis in Casablanca, de grootste stad van Marokko. Volgens de lokale autoriteiten was het gebouw al langer instabiel. In een video van de Marokkaanse nieuwssite Hespress is meer informatie te vinden over het incident. De video komt dus weliswaar uit Marokko, maar heeft niets te maken met de recente aardbeving.

Ook gaat er een foto rond van huizen die door de Marokkaanse aardbeving verwoest zouden zijn. Maar ook dit klopt niet. Op de stockvideosite Pond5 is hetzelfde beeld terug te vinden van verwoeste huizen in Zuid-Amerika. Ook dit heeft dus, net zoals alle bovenstaande voorbeelden, niets te maken met de aardbeving in Marokko van afgelopen weekend.

Om verdere verspreiding van mis- en desinformatie te voorkomen, delen wij geen directe links naar video’s of ander materiaal dat mis- of desinformatie bevat.