Verschillende kabinetten hebben de verantwoordelijkheid doorgeschoven en daarom stelde de Raad van State deze week een deadline: uiterlijk 1 april moet er boter bij de vis.  De belangen zijn groot: het gaat hier om werelderfgoed. Unesco waarschuwde vorig jaar al: Nederland moet zuiniger zijn op de Waddenzee, anders staat dat predicaat op het spel. Het Unesco-rapport was voor de drie Waddenprovincies Noord-Holland, Friesland en Groningen weer aanleiding voor een gezamenlijke brief aan het kabinet: doe het niet. Met name Groningen maakt zich grote zorgen over de risico’s van gaswinning. En die zijn er nu ook, zegt bijvoorbeeld de Waddenvereniging. De natuurorganisatie waarschuwt voor onder meer bodemdaling, broeikasgassen en andere vervuiling. 

NAM zegt op haar beurt: er ligt wel meer gas onder de Waddenzee. Een paar van die velden, bijvoorbeeld bij Ameland en Lauwersoog, is al veilig in productie. Voorlopig is Nederland nog van gas afhankelijk en dus, aldus NAM, ook van deze kleine bel. Het bedrijf heeft al decennialang een licentie voor het gasveld in Ternaard en wil graag aan de slag. Vandaar dat het de Rijksoverheid voor de Raad van State daagde om nu eindelijk een beslissing af te dwingen. 

Natura 2000

Maar ook met een deadline blijft het gissen welke kant die beslissing op valt. Het kabinet-Rutte IV sprak in het regeerakkoord af geen nieuwe vergunningen meer af te geven voor gaswinning onder de Waddenzee. Alleen: de aanvraag voor Ternaard lag er toen al. Demissionair bewindslieden Hans Vijlbrief (Mijnbouw) en Christianne van der Wal (Natuur en Stikstof) zijn dus aan zet. Hij gaat over de mijnbouwwet, zij over de wet natuurbescherming. De Waddenzee is namelijk ook nog Natura 2000-gebied en vooral dát gegeven, is keer op keer reden voor uitstel van de besluitvorming gebleken. 

Het uiteindelijke besluit heeft dus grote gevolgen. Een eventuele vergunning is geldig tot en met 2037. Mede daarom wordt al sinds 2016 gepraat over wat dat gaat betekenen. Onder meer NAM, het ministerie, de provincie, de gemeente en het waterschap hebben met omwonenden en bedrijven afspraken gemaakt over voorwaarden voor gaswinning. Deze zogeheten 'pilot omgevingsproces' is later ook toegepast rondom de oliewinning in Schoonebeek. In mei vorig jaar maakten we een aflevering over hoe dat het Drentse dorp is bevallen.

De belangrijkste 'winst' uit het Friese omgevingsproces: als de boor straks inderdaad de grond in gaat bij Ternaard, ziet de regio daar de komende tien jaar 60 miljoen euro voor terug. Maar dan wordt er dus wel nog jarenlang gas gewonnen onder de Waddenzee.