Niet in de Westerschelde, ook niet rondom Chemours in Dordrecht, maar in een sloot bij een woonwijk in Den Haag is de hoogste PFAS-overschrijding in Nederland gevonden. Dat blijkt uit analyse van Pointer van gegevens van de waterschappen. Het hoogheemraadschap Delfland blunderde bij de aanpak van de verontreiniging.
De sloot ligt officieel op een bedrijventerrein aan de straat Tiber in Leidschenveen, maar die straat grenst aan een woonwijk. In de watergang is een gehalte van 180 nanogram PFOS per liter geconstateerd. Dat is ruim 25.000 keer de grenswaarde die het RIVM veilig acht voor het oppervlaktewater. Die is gebaseerd op doorvergiftiging via het eten van vis. PFOS is een PFAS-soort, een groep giftige stoffen die onder meer het immuunsysteem aantast en kanker kan veroorzaken.
De meting is in 2021 verricht door het hoogheemraadschap Delfland, maar die hing de uitzonderlijke uitslag niet aan de grote klok. Bewoners in de aangrenzende waterrijke wijk Leidschenveen weten dan ook van niets.
Luister naar de radio-uitzending:
PFAS-overschrijding Leidschenveen
‘Soms wordt er gezwommen’
Op een bloedhete dag eind juni zijn twee kinderen in een opblaasboot aan het varen op een grachtje dat met de sloot in verbinding staat. “Ik zou er ’t liefst in willen springen,” zegt het meisje in de boot. Maar dat mag van de ouders niet, want het water ziet er niet helder uit. Dat heeft overigens niet met PFAS maar met andere factoren te maken. Af en toe wordt er wel door anderen gezwommen, zegt de vader van de kinderen.
Deze ouders vertrouwen de waterkwaliteit niet, maar er is hen nooit verteld dat je er niet kunt zwemmen. “Dat is niet gezegd, nee. Er is eigenlijk niks bekend,” zegt de moeder. Opvallend is dat in de wijk steigers zijn aangebracht waardoor het water makkelijk te benaderen is. Soms wordt hier gevist, weet de moeder.
Geen informatie bewoners
Het hoogheemraadschap Delfland laat weten dat de sloten in Leidschenveen ‘geen officieel zwemwater’ zijn en dat het ‘wettelijk verplicht’ is om gevangen vis terug te gooien.
Op de vraag of er dan geen gevaar is voor de volksgezondheid, blijft directeur Wendy Kooistra van het hoogheemraadschap lang stil. “Als ik kijk naar de drinkwaternorm (en andere norm dan die voor oppervlaktewater, red.) dan zeg ik ‘nee’. Tegelijkertijd zie je hoe snel de kennis over PFAS zich ontwikkelt. Kan ik nu iets zeggen waar we over vier jaar kennis van hebben,Daar zit mijn aarzeling.”
Bagger
Aanleiding voor de meting was het plan om de sloot uit te baggeren. Uit een monster van de waterbodem bleek die ernstig vervuild te zijn met PFOS. Daarom wilde het hoogheemraadschap weten of ook het water verontreinigd was. Dat bleek het geval. Vervolgens is in andere sloten in de buurt de bagger gemeten. Kooistra: "Gelukkig konden we in de waterwegen er omheen al in de bodem zien dat er weinig vervuiling was.” Op basis van ‘kennis en ervaring’ is aangenomen dat ook het water in de wijk dan niet vervuild zou zijn.
Blunder
Naar de bron van de vervuiling werd ook een onderzoek ingesteld. Uit putten die regenwater van het bedrijfsterrein afvoeren zijn monsters genomen. Maar dan gaat het mis: “Bij het verwerken van de meetresultaten is een vergissing gemaakt waardoor we de bron niet met zekerheid hebben kunnen vaststellen.” Geen bewijs dus tegen een specifiek bedrijf. Dan valt het onderzoek stil.
Nu, na vragen van Pointer, wil Delfland het onderzoek hervatten. “We hebben letterlijk het rapport er weer bij gepakt en geconstateerd ‘lieve help, dat hebben we verkeerd geïnterpreteerd’.”
Update 18 juli: naar aanleiding van dit nieuws hebben een aantal politieke partijen in Zuid-Holland de provincie vragen gesteld over vervuiling van bodem en water met chemische stoffen zoals PFAS, meldt Zembla.
